Programma Landelijk HIC&ART Congres, editie voorjaar 2026

Wanneer moet je leiden, wanneer moet je volgen? Wat kan teams ondersteunen om aan te sluiten bij patienten, maximaal eigen regie te faciliteren in situaties waarin dat bijna onmogelijk lijkt. De netwerkintake maar wellicht ook tech en AI kunnen het lastige proces van leiden en volgen faciliteren.

Het project ‘Eigen regie in de Wvggz’ is een project van MIND en Stichting PVP en wordt uitgevoerd op verzoek van het ministerie van VWS.
In dit twee jaar durende project zijn 14 teams (ambulant, FACT en forensisch) uit 11 instellingen aan het werk met eigen verbeterplannen. Dit zijn (praktische) ideeën voor concrete verbeteringen die moeten leiden tot versterking van de eigen regie en bijdragen aan het voorkomen van verplichte zorg.
In de presentatie worden de resultaten gepresenteerd door teamleden en projectmedewerkers. En worden concrete producten en instrumenten gedeeld.

www.wijzijnmind.nl
www.pvp.nl

Goede zorg voor mensen met (ernstige) psychiatrische aandoeningen vraagt om een samenwerkend netwerk van formele en informele steunbronnen. Zowel naasten, vrijwilligers en professionals zijn periodiek, ambulant, transmuraal of intramuraal, betrokken bij de ondersteuning van het herstelproces van een cliënt. Met meerdere partijen, en meerdere belangen, is het al gauw onoverzichtelijk, zowel voor jou, de cliënt als de naasten. Hoe bereik je als HIC- en ART-professional dat al deze vormen van zorg goed op elkaar aansluiten?

Tijdens deze workshop raak je bekend met de (achterliggende) principes van zorgafstemming en zorgen we er in gezamenlijkheid voor dat jij en je team in staat zijn in de praktijk met zorgafstemmingsgesprekken aan de slag te gaan én het zorgafstemmingsgesprek actiegericht te implementeren in de eigen praktijk.

www.ccaf.nl

In deze sessie gaan Marlies en Laura in gesprek over hun ervaringen met opnames in een HIC context en hoe je als professional kan leren van deze ervaringen en integreert in de visie en werkwijze van een HIC.

www.ggze.nl
www.wijzijnmind.nl

Dertien jaar na de introductie van het High & Intensive Care-model (HIC) is het tijd voor reflectie. Wat begon als een vernieuwende visie op acute psychiatrische zorg, is uitgegroeid tot een breed gedragen zorgmodel binnen de GGZ. In deze lezing staan we stil bij de ontwikkeling van HIC in de afgelopen 10 jaar: de implementatie in de praktijk, het omgaan met moeilijke situaties, agressie-incidenten en veiligheid, en het behoud van personeel.
We bespreken de impact van HIC op dwangreductie en herstelgericht werken, en de rol van professionals, cliënten en naasten. We belichten de successen, de uitdagingen en de lessen die geleerd zijn. Ook kijken we vooruit: hoe verhoudt HIC zich tot de huidige beweging richting netwerkzorg, en wat betekent dit voor de toekomst van acute psychiatrische zorg? De presentatie biedt ruimte voor dialoog en uitwisseling, met als doel gezamenlijk richting te geven aan de volgende fase van HIC.

www.stichtinghicart.nl

Van het eerste idee naar aanleiding van een waargenomen behoefte naar realisatie en eerste ervaringen. Beschouwingen op een 5-jarige reis om te komen tot een respijthuis met 12 bedden in Groningen en wat er van te leren valt.

www.buurtzorgt.nl

Vind jij aandachtig luisteren en aanwezig zijn bij iemands verhaal belangrijk? Wil jij jezelf verder ontwikkelen als coach en groepsbegeleider? Ben je bereid om jezelf kwetsbaar op te stellen en jezelf echt te laten zien? Stadstrainers neemt je graag mee in hoe je foto’s en verhalen in kunt zetten als middel tot presentie en herstelgericht werken. Dit doen we aan de hand van onze methode Mijn Verhaal.

www.stadstrainers.nl

Ter ondersteuning van de implementatie van ART binnen GGZ NHN trainen we onze collega’s in het Educatief Programma Zelfregulatie (EPZ). Deze training is ontwikkeld door de Hogeschool Leiden en zoomt in op het functioneel herstel. Tijdens de training onderzoeken collega’s de zes executieve functies bij zichzelf en hun cliënten en leren ze hoe deze te versterken. Dit geeft concrete handvatten waar ze op de vloer mee aan de slag kunnen en die bijdragen aan het herstel van de cliënten.

Sinds de lancering van het ART werkboek in 2016, werken bijna alle grote GGZ-instellingen in Nederland met het ART model. Inmiddels hebben we met elkaar veel ervaring opgedaan met het werken met het ART model. Deze geleerde lessen komen samen in het nieuwe landelijke ART onderzoek. We weten namelijk heel goed wát belangrijk is voor goede zorg voor de ART doelgroep, maar soms blijft het erg lastig hóe zorgverleners, samen met cliënten en naasten de principes van het ART model moeten toepassen. Deze presentatie gaat in op hoe zorgverleners in de (langdurige) GGZ leren en helpt je hoe je het ART model van de grond krijgt of verder implementeert binnen jouw team of afdeling!

Het is hier geen Hotel,

Maar hier even wel..

Een nieuwe vorm van respijtzorg in het GROEN
Samen met de wethouder werken we aan een vernieuwende vorm van respijtzorg voor jeugdigen en ouders binnen het ecosysteem van GROEN. Vanuit de gedeelde overtuiging dat kinderen en gezinnen eerder rust, ruimte en perspectief nodig hebben, creëren we een plek in het groen waar herstel mag beginnen vóórdat de situatie escaleert.
Deze vorm van respijtzorg is:
• Laagdrempelig en beschikkingsvrij: geen indicatie nodig, wél directe ondersteuning.
• Domein-verbindend: sociaal domein, jeugdzorg en GGZ werken samen op één plek.
• Herstelgericht: rust, natuur en nabijheid als fundament voor veerkracht.
• Preventief en ontlastend: voorkomt overbelasting van gezinnen én zorgsystemen.
Het is een antwoord op de groeiende noodzaak om kinderen eerder een veilige, ondersteunende plek te bieden, waar ze tot rust kunnen komen, zichzelf mogen zijn en weer perspectief kunnen ervaren. GROEN maakt dit mogelijk, met vertrouwen als vertrekpunt en samenwerking als sleutel.

www.expertisecentrumgroen.nl
www.s-hertogenbosch.nl

Het bouwen aan een open cultuur is een continue proces, waarbij er steeds weer geïnvesteerd wordt in het openmaken van de hoofden en harten van de medewerkers van de HIC. Steeds weer moeten we stilstaan bij wie is deze client, wat drijft hem, wat heeft hij nodig, waar komt hij vandaan, wie zijn belangrijke anderen voor hem? Maar ook: doen wij ons werk goed en hoe kan ik dat eventueel bijstellen. En: wie zijn onze ketenpartners en hoe sluiten we op de beste manier bij hen aan? Op deze wijze bezien is een HIC een continue lerende afdeling, altijd aan het leren aan de hand van de hierboven gestelde vragen. Maar hoe organiseer je dat en hoe houd je die cultuur vast als afdeling?

www.vanuitdegrond.nl

Wat is de meerwaarde van met elkaar leren? Hoe kijk je verder dan je eigen team en organisatie?
Vanuit een fundament van samen werken aan kwaliteit en vanuit de ervaringen van het lerende netwerk voorkomen verplichte zorg en het netwerk klinisch leiderschap staan wij stil bij het concept van lerende netwerken. Hoe doe je dat eigenlijk leren van elkaar? Wat is daarvoor nodig? Wat kan jou dat persoonlijk brengen? En wat is de meerwaarde voor jouw afdeling of organisatie?

www.akwaggz.nl

Waarom een toolbox klinische signaleringsplannen? En hoe gebruik je deze in de praktijk? Tijdens deze interactieve presentatie geven we hier antwoord op en gaan we hier niet alleen dieper op in, maar ook samen mee aan de slag!

In 2021 is de KSP7s methodiek (“naar een Klinisch Signaleringsplan in 7 stappen”) ontwikkeld. Deze methodiek wordt inmiddels gebruikt door diverse GGZ instellingen in Nederland. In navolging van dit project is van ZonMw: Verpleging & Verzorging een vervolgsubsidie ontvangen om een aanvullende toolbox te ontwikkelen voor het ondersteunen bij het opstellen van Klinische Signaleringsplannen voor patiënten met een licht verstandelijke beperking (LVB) en patiënten in ernstige psychiatrische crisis. Deze Toolbox is niet alleen in gebruik genomen bij verschillende HIC’s in Nederland, maar ook in de Jeugd GGZ en Forensische GGZ.

Het HIC-model is in 2013 ontwikkeld voor en door de praktijk om een kwalitatief hoge standaard voor zorg te bieden waarin zo weinig mogelijk dwang wordt toegepast. Hoogste tijd om het model door te ontwikkelen en te zorgen dat het HIC-model blijft passen bij de behoeften van de praktijk. In deze boekpresentatie wordt stilgestaan bij de belangrijkste aanpassingen in het HIC werkboek aan de hand van inzichten uit 10 jaar onderzoek en ervaringen met implementatie van het HIC model.

Hoogcomplexe situaties in de GGZ zijn situaties waarin cliënten, naasten en professionals vastlopen in de zorg en herstel en participatie niet of moeilijk op gang komen. Tijdens deze sessie van het leernetwerk Grip op hoogcomplexe situaties in de GGZ leren we samen over wat werkt in de aanpak van zulke situaties. Dit doen we aan de hand van praktijkvoorbeelden en inzichten uit actie-onderzoek, met veel ruimte voor uitwisseling van kennis en ervaringen.
De bijeenkomst is bedoeld voor bestaande deelnemers van het leernetwerk én voor iedereen die wil kennismaken met het netwerk. Doe mee, leer van elkaar en draag bij aan een gedeelde aanpak van hoogcomplexe situaties.

www.kenniscentrumphrenos.nl

Tijdens deze sessie nemen we je mee in de verschillende manieren waarop we invulling geven aan de implementatie van de ART-zorgstandaard. Cognitieve Adaptatie Training (CAT) is een mooi voorbeeld van een herstelgerichte interventie. CAT helpt cliënten om beter te functioneren in het dagelijks leven door middel van praktische hulpmiddelen en compensatiestrategieën, ingebed in hun eigen leefomgeving.

Om herstelgerichte zorg organisatiebreed te versterken, werken we binnen het cluster met de ART-zorgstandaard en een structurele ontwikkelcyclus volgens de PDCA-methodiek (Plan, Do, Check, Act). Jaarlijks voeren we op alle afdelingen audits uit met behulp van de ART-monitor. Deze audits worden uitgevoerd door een divers team van auditoren: verpleegkundigen, agogen, teamleiders, ervaringsdeskundigen en leden van de familieraad. Zo brengen we verschillende perspectieven samen. We hebben hiervoor ook een systeem ontwikkeld waarin we de resultaten van de ART monitor en de plannen per team weergeven. Zo blijft de ontwikkeling van elk team goed in beeld.

De auditresultaten worden op teamniveau besproken. Tijdens een terugkoppelingsgesprek reflecteert het team op de uitkomsten en kiest vervolgens drie concrete ontwikkelpunten waar de komende drie maanden aan wordt gewerkt, ondersteund door PDCA en SMART-methodieken. Op deze manier werken teams continu aan afdelingsspecifieke verbeteringen en bouwen we stap voor stap aan een lerende organisatie.

Deze cultuurverandering kost tijd en vraagt om een brede aanpak. Naast de ontwikkelcyclus investeren we in scholing, clusterbrede ART-trainingen en de inzet van ART-coaches. Tijdens deze sessie delen we onze ervaringen, geleerde lessen en resultaten van de afgelopen jaren.

Binnen de GGZ wordt veel gebruik gemaakt van gastplaatsingen, wanneer er geen plek is binnen de eigen regio voor klinische opname. We geven een beeld van de (zeer beknopte) literatuur en van de effecten op de zorg in bredere zin binnen onze eigen organisatie. Wat is het effect op de kwaliteit van zorg, dwang en drang en organisatorisch en welke conclusies kunnen we hieraan verbinden voor de praktijk.

www.reiniervanarkel.nl

In Nederland zijn ca 6500 mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) langdurig klinisch opgenomen. Van hen heeft naar schatting tot 50% ook een verslaving. Verslaving bemoeilijkt vaak de behandeling en de samenwerking. Binnen de Herstelondersteunende Vervolgklinieken (HOV) van Mentrum is het Middelen Opvang Team (MOT) opgezet: een team waarin een ervaringsdeskundige op gebied van verslaving en een verpleegkundige samen langdurig cliënten begeleiden. Momenteel loopt er bij ons een project waarin we de effecten van dit aanbod onderzoeken, het aanbod goed beschrijven en opschaling mogelijk maken.

In deze workshop zullen we vertellen over de opzet van het MOT en de praktijkervaringen. Bijzondere aandacht besteden we aan de rol van de ervaringsdeskundige: hoe diens inzet verbinding en motivatie bevordert bij een doelgroep met vaak stagnatie in herstel.
Ook zullen we middels stellingen het gesprek aangaan over de opvattingen van het publiek met betrekking tot de behandeling van verslaving in een langdurig klinische setting. We zoeken hierbij met nadruk geen polarisatie maar dialoog.

www.mentrum.nl
Onderzoek Arkin

Ik presenteer tijdens deze workshop de resultaten van een actieonderzoek. Eerste resultaten laten zien dat cliënten hoger scoren in veiligheidsbeleving dan medewerkers. De betrokkenheid van het team naar cliënten wordt vanuit beide perspectieven positief beoordeeld. De vertaalslag van de resultaten naar de praktijk vindt plaats tijdens focusgroepen. Het onderzoek is uitgevoerd binnen GGZ Breburg. Vanuit het ‘quadruple aim model’ is met kwantitatieve en kwalitatieve methoden (vragenlijsten, gesprekken, focusgroepen) Actieonderzoek uitgevoerd naar herstel van cliënten, ervaringen van cliënten en professionals op de thema’s veiligheidsbeleving, betrokkenheid team naar cliënten en verstandhouding tussen cliënten. Ook veranderingen in kosten zijn in kaart gebracht. Dit actieonderzoek geeft vanuit diverse perspectieven (cliënten, professionals, bedrijfsmatig) in twee cycli leerzame inzichten over de doorontwikkeling van het klinisch ART model en wordt benut om deze zorg en behandelvorm door te ontwikkelen.

www.ggzbreburg.nl

MADE-Life heeft een collectieve aanpak ontwikkeld om de huisvesting in de GGZ naar een hoger ‘healing’ peil te trekken. De kernvraag is: hoe kan de (behandel)ruimte een positieve impact hebben op de patiënt/ cliënt? De meeste ruimtes binnen de GGZ en UMC’s zijn allesbehalve ‘healing’. Met haar driestappenplan heeft MADE-Life al een 1) inspiratieportaal ontwikkeld, 2) interessegroep, inclusief werkbezoeken, gecreëerd en is nu bezig om 3) wetenschappelijk onderbouwd collectief handboek te ontwikkelen voor de sector. Zodoende kunnen instellingen en professionals deze best practices snel inzetten in hun (behandel) ruimtes.

www.made-life.nl

Als professionals in de langdurig klinische GGZ zorg zien we ons met regelmaat geconfronteerd met cliënten met een EPA zorgindicatie, waarbij er ook sprake is van een verstandelijke beperking. Binnen het ART model, waarin we ook geprotocolleerde behandelingen aanbieden, lopen we soms, samen met onze teams, tegen de grenzen van ons kunnen aan. We grijpen alle hulp aan die we voorhanden hebben: CCE consultaties, betrekken specialistische clusters/ teams LVB/ ontwikkelingsstoornissen, verschillende tafels of consultaties uit de VG sector, etc. Vaak gaan de adviezen meer over de context en minder over behandeladviezen. Vaak blijven we toch alleen en met lege handen achter en stuiten we op schotten, indicatiesystemen en tijdrovende overleggen waaruit vooral de wat wordt besproken en minder de hoe;

In deze workshop “kleden” we één zo’n casus helemaal uit d.m.v. de methode : De Waarderende Benadering (Appreciative Inquiry). We onderzoeken een probleemsituatie door verschillende perspectieven te verkennen, met nadruk op wat werkt, wat mogelijk is, en hoe verschillende betrokkenen de situatie ervaren.

Een actieve workshop, boeiend voor de professional werkzaam in de ART – zorg, en voor onderzoekers/ innovators, om te ervaren hoe een waarderende benadering kan worden ingezet in hoog- complexe casuïstiek en wat dit oplevert ( bv, verminderen van demoralisatie) of juist niet?

www.reiniervanarkel.nl
www.kenniscentrumphrenos.nl

Het afgelopen jaar heeft MIND in het kader van de campagne ‘Stop eenzame opsluiting’ een aantal ggz-instellingen bezocht.

Graag willen we de deelnemers van deze workshop meenemen in de dialooggesprekken die we met professionals, bestuurders en ervaringsdeskundigen hadden over de wens hoe we eenzame opsluiting kunnen voorkomen.
Welke oplossingen hebben we met onze campagnetour opgehaald?

Hoe brengen we deze oplossingen verder met elkaar?

www.mindplatform.nl