Programma Voorkomen van verplichte zorg | editie 2025

De cijfers zijn niet rooskleurig. Het aantal dwangtoepassingen neemt eerder toe dan af. Het is noodzakelijk om hier aandacht aan te blijven besteden. Wat is er inmiddels gedaan om het tij te keren? Welke mogelijkheden liggen nog open? Op deze vragen en vele andere verwante vragen ga ik antwoord geven tijdens deze lezing.

www.parnassia.nl

In 2020 is de Wet verplichte GGz ingegaan. Uit de eerste evaluatie van de wet komt een groot aantal aanbevelingen om de uitvoerbaarheid van de wet te verbeteren. Daarom is er in 2025 een wetstraject ingezet om de Wvggz, samen met de Wzd, te wijzigen. In deze presentatie nemen we u mee in de belangrijkste wijzigingen van de wet en gaan we met jullie in gesprek hoe deze wijzigingen je kunnen helpen bij de uitvoering van de wet en hoe het mogelijk kan bijdragen aan het voorkomen van gedwongen zorg.

www.dwangindezorg.nl

Als advocaat psychiatrisch recht ga ik zowel juridisch inhoudelijk als meer op de bejegening en belevenissen vertellen over wat ik zoal meemaak. En ga ik in debat met de deelnemers. Ik werk onder andere als lid van de commissie van toezicht bij FPC De Kijvelanden in Poortugaal, ik ben docent zorgwetten en redactielid van de RFR, maar ook intervisiebegeleider en rechter-plaatsvervanger bij rechtbank Limburg. Kortom tijdens deze lezing ga ik graag in gesprek met de deelnemers over dit belangrijke thema.

www.andewegvandoverenadvocatuur.nl

In deze workshop gaan wij met de deelnemers aan de slag met de verschillende theoretische inzichten over het nabespreken van dwang. We schetsen de urgentie en oefenen met verschillende voorbeelden. Na afloop van de workshop krijgen de deelnemers handige checklists voor nabespreken (met zorgontvanger en team) en implementatietools mee, om toe te passen in het eigen dagelijkse werk.

www.metiszorg.nl

Een presentatie over een kleinschalige woonvorm in Schagen waar jongeren wonen met zeer complex en zelfdestructief gedrag, die we door middel van een hoog autonomie beleid weer zelf verantwoordelijk maken voor hun eigen veiligheid, herstelproces en hun leven.

www.ggz-nhn.nl

Tijdens deze bijzondere buitenactiviteit ga je met een groep van vijftien personen op de fiets naar de herstelacademie Haarlem en Meer, en krijg je een rondleiding door het pand.

www.herstelacademie.org

In Museum van de Geest | Haarlem ontdek je het kunstwerk tussen je oren. Bekijk verschillende kunstwerken die je aan het denken zetten over stigma’s en het belang van mentale gezondheid. Wat is normaal en wat is raar? Moeten wij als mens veranderen, of moeten we onze ideeën over raar en normaal veranderen? Aan de hand van persoonlijke verhalen, wetenschap en levensvragen, ontdek je in het museum meer over je eigen geest én die van de ander.

• Dwangbehandeling bij jeugdigen met een eetstoornis is (her)traumatiserend en verhardend voor de eetstoornis
• Dwangbehandeling bij deze jeugdigen is niet nodig, kan bewerkt worden tot een groeicrisis
• Behoud van de autonomie van de jeugdige is wezenlijk in deze groeicrisis
• Betrekken van het gehele gezin is wezenlijk, ieder vanuit de eigen specifieke kracht in de relatie met de jeugdige waarin de kracht bijdraagt tot herstelkracht
• Als gehele team om gezin en jongere heen gaan staan, open, gelijkwaardig en transparant communiceren over je eigen geraaktheid in een crisis

Het project ‘Eigen regie in de Wvggz’ is een project van MIND en Stichting patiënten vertrouwenspersoon (PVP) en wordt uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). In dit twee jaar durende project zijn twaalf teams (ambulant, FACT en forensisch) uit tien instellingen aan het werk met eigen verbeterplannen. Dit zijn praktische ideeën voor concrete verbeteringen die moeten leiden tot versterking van de eigen regie en bijdragen aan het voorkomen van verplichte zorg. In de presentatie worden de resultaten tot dan toe gepresenteerd.

www.wijzijnmind.nl
www.pvp.nl/

In deze presentatie reflecteer ik op mijn persoonlijke ervaringsverhaal. Een reguliere thuiswerkdag ontaarde in een schijnbaar niet te stoppen escalatie die eindigde in de separeer met dwangmedicatie in mijn lijf. Was deze escalatie werkelijk niet te stoppen? Door mij niet, ik was manisch en had dat zelf niet door. Maar als ik nu terugkijk waren er zeker momenten waarop omstanders, en ambulante en klinische zorgverleners gedwongen zorg hadden kunnen voorkomen. Of in ieder geval verdere escalatie. Deze suggesties deel ik graag met de deelnemers aan het congres.

www.rijksoverheid.nl

We starten met een inleidende presentatie over verpleegkundige assertieve zorg om verplichte zorg te voorkomen. Tijdens deze workshop staan de verpleegkundige interventies centraal die kunnen worden ingezet in verschillende fases van vrijwillige zorg t/m verplichte zorg met als doel het voorkomen van verplichte zorg. Aansluitend wordt in subgroepen besproken wat je als verpleegkundige aan interventies doet, hoe je het doet en wanneer je bepaalde interventies inzet om verplichte zorg te voorkomen. Door dit gesprek met elkaar te voeren willen we van elkaar leren en elkaar inspireren.

www.parnassiagroep.nl

Uit het Verdiepingsonderzoek Uitvoering Wvggz (ZonMw, 2024) komt naar voren dat proactieve zorgplanning of ‘advance care planning’ één van de veelbelovende methoden is om verplichte zorg beter te voorkomen én de regie van cliënten te versterken. In deze lezing licht Emke Plomp dit nader toe en gaat zij in op de praktische uitwerking hiervan: Op welk moment zou een dialoog over het voorkomen, verlenen en beëindigen van verplichte zorg bij voorkeur gevoerd moeten worden? Hoe doe je dat eigenlijk? Welke rol kunnen naasten daarbij vervullen? Wat zou je vervolgens moeten vastleggen? In hoeverre kunnen bestaande instrumenten daarbij eventueel behulpzaam zijn? En wat is de juridische betekenis van zo’n wilsverklaring of ‘advance directive’?

www.psycholex.nl

Binnen onze studie naar de werking van de High & Intensive Care (HIC) in Nederland onderzoeken wij ook de samenwerking tussen HIC en ambulante zorg. Wij hebben hiervoor focus groepen gehouden op 23 HIC’s waarbij we deelnemers hebben gevraagd hoe zij de samenwerking met ambulante zorg ervaren. Waar sommigen positief waren over hun samenwerking, waren er ook negatieve geluiden, en alle HIC’s zagen ruimte en kansen voor verbetering. Wij starten de presentatie met een korte uiteenzetting van de resultaten van ons onderzoek en daarna laten we één ambulante medewerker en één HIC medewerker met elkaar in gesprek gaan, waarbij we de deelnemers in de zaal om reacties vragen.

www.stichtinghicart.nl

In deze workshop gaan we met elkaar verdiepen op wat de best practices zijn van de ervaringsdeskundigen op de HIC. Ook gaan we al delen van het onderzoek presenteren dat hieraan verbonden wordt.

www.vanuitdegrond.nl

Wanneer is een patiënt nou ‘(F)HIC-waardig’ en wanneer mogen wij naar elkaar (ver)wijzen? In 2016 is het FHIC model voor forensische patiënten in crisis ontwikkeld. Op dit moment wordt het model breed geïmplementeerd in Nederland en is het een vaste ketenpartner voor de HIC- afdelingen. In deze sessie wil ik recente ontwikkelingen delen over de ervaringen met FHIC in Nederland en in gesprek gaan over de samenwerking tussen HIC, FHIC en ambulante zorg.

www.fhic.nl

Tijdens dit blokje worden twee prijzen uitgereikt, te weten: de ‘Bewogen Deuren Award’ en de ‘Johan van Duurenprijs’. Ook wordt even kort stil gestaan bij de winnaars. Waarom verdienen zij deze Award en prijs en wat maakt hun project zo bijzonder. 

Tijdens deze lezing vertel ik over de voortgang in het driejarig project gesubsidieerd door het transformatiefonds van de Zeeuwse Gemeenten. Bij alle Zeeuwse cliënten, waarvoor een zorgmachtiging wordt voorbereid in het kader van de wvggz, wordt naast een zorgplan ook een maatschappelijk plan gemaakt.
Het maatschappelijke plan maakt een verbinding tussen de GGZ, het sociaal domein en de gemeenten.

www.emergis.nl 

Éen van de doelstellingen van de wet verplichte GGz is om de autonomie van cliënten te bevorderen. Hiertoe zijn er een aantal mogelijkheden in de wet opgenomen die dit ondersteunen, zoals het plan van aanpak, de zorgkaart, het belang van wilsbekwaam verzet en de mogelijkheid van ambulante dwang.
Dragen deze maatregelen daadwerkelijk bij aan de autonomie van cliënten, of is er een cultuurverandering nodig? En moeten we dan niet starten met de vraag: wat betekent autonomie eigenlijk?

www.arkin.nl

Een interactief Dilemma- spel aan de hand van onderzoeksresultaten. De Dilemma Game is ontwikkeld om te reflecteren op de vragen:
Wat is rechtsbescherming realiseren feitelijk gezien in de context van verplichte zorg?
Wat vinden zorgverleners dat ze moeten doen? En hoe doen ze dat in de praktijk?
De uitkomsten zijn niet goed of fout maar brengen de visie van de rolopvatting van professionals in kaart.

We hebben een model gebouwd dat de kans op een dwangopname voorspelt.
We hebben daarvoor bekende voorspellers gebruikt (zoals een eerdere dwangopname, diagnose, voorgeschreven medicatie) en dat aangevuld met tekst uit het dossier. Het lukte om een model te bouwen dat 60 dagen voor een dwangopname kan voorspellen dat er een hoog risico is op een dwangopname. Tekst maakt de voorspelling beter, maar leidt ook tot interessante issues, die we graag met jullie delen.

Tijdens deze bijzondere buitenactiviteit ga je met een groep van vijftien personen op de fiets naar de herstelacademie Haarlem en Meer, en krijg je een rondleiding door het pand.

www.herstelacademie.org

In Museum van de Geest | Haarlem ontdek je het kunstwerk tussen je oren. Bekijk verschillende kunstwerken die je aan het denken zetten over stigma’s en het belang van mentale gezondheid. Wat is normaal en wat is raar? Moeten wij als mens veranderen, of moeten we onze ideeën over raar en normaal veranderen? Aan de hand van persoonlijke verhalen, wetenschap en levensvragen, ontdek je in het museum meer over je eigen geest én die van de ander.

Als onderdeel van het landelijke project ‘Eigen regie in de Wet verplichte GGz (Wvggz)’ is een pilot proactieve zorg in plaats van verplichte zorg opgestart binnen een GGz team in Alkmaar met hieraan verbonden kwalitatief onderzoek. Met proactieve zorg bedoelen we dat er in een stabiele fase een combinatie van een zorgkaart en eigen plan van aanpak met een signaleringsplan worden opgesteld. Hierbij worden ook familieleden en/of andere belangrijke naasten betrokken.

ggz-nhn.nl

Interactieve workshop waarin we de do’s en don’ts verkennen van het samenwerken met naasten bij ambulante zorg voor mensen met EPA. Aan de hand van praktijksituaties en dilemma’s. Hierbij is aandacht voor verschillende perspectieven.

www.familievertrouwenspersonen.nl

Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) wordt middels consultaties betrokken bij complexe zorgsituaties waarin zorgprofessionals, naasten en cliënten vastlopen. Vaak is er sprake van machteloosheid en relaties die onder druk staan, veelal samenhangend met het niet kunnen verdragen van risicovol gedrag. Men raakt elkaar kwijt in het vervolg. Dat kan doordat personen zich terugtrekken, van elkaar verschillen in visie en/of de gewenste oplossingsrichting maar ook door het al dan niet toepassen van verplichte zorg. In consultaties wordt gezocht naar hoe de aansluiting en verbinding te hervinden. Aan de hand van casuïstiek worden deelnemers uitgenodigd te onderzoeken welke invalshoeken, van diagnostiek tot behandeling, daaraan zouden kunnen bijdragen.

www.cce.nl
www.pvob.nl

• Dwangbehandeling bij jeugdigen met een eetstoornis is (her)traumatiserend en verhardend voor de eetstoornis
• Dwangbehandeling bij deze jeugdigen is niet nodig, kan bewerkt worden tot een groeicrisis
• Behoud van de autonomie van de jeugdige is wezenlijk in deze groeicrisis
• Betrekken van het gehele gezin is wezenlijk, ieder vanuit de eigen specifieke kracht in de relatie met de jeugdige waarin de kracht bijdraagt tot herstelkracht
• Als gehele team om gezin en jongere heen gaan staan, open, gelijkwaardig en transparant communiceren over je eigen geraaktheid in een crisis

www.humanconcern.nl